راهکارهای مدیریت هوشمند بحران در مراحل کاهش خطر و آمادگی در شهر تهران

Abstract

زمینه و هدف شهر تهران به‌واسطه تمرکز بیش‌از‌حد جمعیت و قرار گرفتن در منطقه‌ای پرخطر ازنظر وقوع بلایای طبیعی با چالش‌های جدی در مدیریت بحران روبه‌رو است. هدف این پژوهش شناسایی نقاط قوت و ضعف (عواملی داخلی) و فرصت‌ها و تهدیدها (عوامل خارجی)، وضعیت مدیریت بحران در شهر تهران در مراحل کاهش خطر و آمادگی و ارائه راهبردهای مدیریت هوشمند بحران و اولویت‌بندی آن‌هاست. روش در این پژوهش از تلفیق روش کمی و کیفی استفاده شده است. روش گردآوری داده، ترکیبی از شیوه اسنادی و کتابخانه‌ای و همچنین مصاحبه نیمه‌ساختاریافته است که طی آن با 10 کارشناس حوزه‌های شهر هوشمند، مدیریت بحران و برنامه‌ریزی شهری مصاحبه شده است. روش تحلیل این پژوهش روش تحلیل راهبردی یا سوات است و برای اولویت‌بندی راهبردها از ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی استفاده شده است. یافته ها باتوجه‌به اینکه امتیاز عوامل داخلی برابر با 2/333 و عوامل خارجی عدد 2/351 است. در ماتریس ارزیابی اقدام و موقعیت راهبردی موقعیت راهبردی متناسب برای برخورد با مسئله مدیریت هوشمند بحران در شهر تهران موقعیت تدافعی است. پس از ارزیابی 23 استراژی، باتوجه‌به امتیازات جذابیت کل در ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی به ترتیب راهبردهای WT3 با امتیاز جذابیت کل 5/593، ST5 با امتیاز 5/127، WO3 با امتیاز 5/125، WT2 با امتیاز 5/055، WO4 با امتیاز 5/009 و SO1 با امتیاز 4/988 دارای اولویت‌های اصلی هستند. نتیجه گیری در‌نهایت پس از اولویت‌بندی 23 راهبرد به‌دست‌آمده، راهبردهای اولویت‌دار پژوهش نشان می‌دهند نیاز است تأسیسات و تجهیزات شهری با مکان‌یابی نادرست در تلفیق با پهنه‌های با بیشترین میزان ساخت‌وساز نامناسب شناسایی شوند؛ باید ساخت‌وسازها در محدوده‌های پرخطر به‌صورت برخط پایش شوند؛ از بانک‌های اطلاعاتی برخط جهت مکان‌یابی و اصلاح مکان تأسیسات موجود و آتی استفاده شود؛ باید قوانین محدودکننده در جهت منع ساخت‌وساز در حریم مسیل‌های سیل‌خیز تدوین شوند و بر اجرای آن‌ها نظارت دقیق صورت گیرد و همچنین باید سامانه هوشمند مدیریت نوسازی بافت فرسوده جهت تجمیع اطلاعات برخط این‌گونه از بافت‌ها و ثبت‌نام ذی‌نفعان طراحی و اجرا شود.