مکان‌یابی بیمارستان‌های صحرایی و تخصیص منابع پس از زلزله احتمالی در شهر آمل

Abstract

زمینه و هدف انتقال آسیب‌دیدگان به مراکز درمانی یکی از چالش‌های مهم امدادرسانی در سوانح طبیعی و حوادث انسان‌ساخت است. اغلب به دلیل خسارات ناشی از سانحه، انتقال آسیب‌دیدگان به مراکز درمانی ایمن در کوتاه‌مدت ممکن نیست. احداث بیمارستان‌های صحرایی در مکان‌های مناسب یکی از راه‌حل‌های رایج در این مواقع است. هدف کلی این پژوهش، استفاده بهینه از منابع است تا عملیات امدادرسانی در زمان مناسب و با کیفیت بهتری انجام شود. روش این پژوهش به مدل‌سازی ریاضی مسئله مکان‌یابی بیمارستان‌های صحرایی و نحوه تخصیص منابع پزشکی از‌جمله پرسنل پزشکی و داروهای مورد‌نیاز به این بیمارستان‌های موقت پرداخته و یک مدل برنامه‌ریزی عدد صحیح برای آن ارائه کرده است. برای ارزیابی مدل پیشنهادی نیز داده‌های واقعی شهر آمل جمع‌آوری و از آن‌ها به‌عنوان داده‌های ورودیِ مدل استفاده شده است. روش حل مدل پیشنهادی نیز یک روش دقیق محسوب می‌شود که جواب بهینه را با استفاده از نرم‌افزار بهینه‌سازی گمز به دست می‌آورد. یافته ها نتایج محاسباتی، بهترین مکان‌ها‌ را برای استقرار بیمارستان‌های صحرایی نشان داده و مشخص شده است که هر بیمارستان صحرایی مستقر‌شده، چقدر بایستی ظرفیت (تخت) داشته باشد و چه تعداد پرسنل پزشکی و وسایل نقلیه امدادی برای عملیات امدادرسانی مورد‌نیاز است. تحلیل‌ حساسیت‌ها نیز نشان داده است که اگر هر‌یک از بیمارستان‌های واقع در شهر آمل، به سبب سانحه دچار آسیب و غیر‌فعال شوند، جواب مسئله چه تغییری خواهد کرد و مکان‌های مناسب برای استقرار بیمارستان‌های صحرایی در این شرایط چه تغییری خواهد کرد. نتیجه گیری با‌توجه‌به اینکه پس از سوانح طبیعی، سازمان‌ها و تصمیم‌گیرندگان خیلی سریع باید اقدام کنند و تصمیمات خود را در‌رابطه‌با نحوه مدیریت بحران در مناطق آسیب‌دیده اتخاذ کنند، ممکن است تصمیمات گرفته‌شده چندان مناسب و یا بهینه نباشد. در این راستا، این تحقیق می‌تواند به سازمان‌ها کمک کرده تا بهترین تصمیمات را در‌رابطه‌با نحوه استفاده از منابع محدودی که در دسترس هستند، اخذ کنند. نوآوری اصلی این پژوهش مکان‌یابی بیمارستان‌های صحرایی همراه با در نظر گرفتن بیمارستان‌های فعال در اطراف نواحی آسیب‌دیده است تا آسیب‌دیدگان بتوانند علاوه بر بیمارستان‌های صحرایی احداث‌شده، به بیمارستان‌های فعال نیز منتقل شوند. همچنین در این مدل، محدودیتی برای اتمام زمان خدمت‌رسانی اعمال شده، به‌طوری‌که وسایل نقلیه امدادی در مدت‌زمان محدودی فرصت دارند تا مصدومان را به مراکز امدادی منتقل کنند.