اثر محافظتی تجویز داخل بینی انسولین بر عملکردهای شناختی و نوروژنز در موش صحرایی مدل بیماری آلزایمر

Abstract

سابقه و هدف: بیماری آلزایمر شایع‌ترین بیماری مخرب مغزی است که با اختلالات شناختی همراه می‌باشد. با توجه به نقش محافظتی انسولین در عملکردهای سیستم عصبی، هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر تجویز داخل بینی انسولین بر اختلالات شناختی و نوروژنز در موش‌های صحرایی تیمار شده با استرپتوزوتوسین (STZ) می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه تجربی 32 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار در 4 گروه 8 تایی: کنترل، STZ،STZ +انسولین و انسولین تقسیم بندی شدند. مدل آلزایمر با تزریق درون بطنی STZ (mg/kg3؛ μl3 در هر بطن) القاء شد. دو هفته پس از تزریق STZ، بررسی عملکردهای شناختی با استفاده از تست ماز بعلاوه‌ای شکل مرتفع (Elevated Plus Maze= EPM) و آزمون یادگیری اجتنابی غیرفعال (Passive Avoidance= PA) انجام گرفت. تیمار با انسولین (روزانه IU2؛ μl10 در هر مجرای بینی) پس از تزریق STZ و به مدت 14 روز متوالی انجام گرفت. تغییر بیان ژن‌های دخیل در نوروژنز (Nestin، DCX وKi67) در ناحیه هیپوکامپ، توسط تکنیکReal-time PCR بررسی گردید. یافته‌ها: STZ سبب افزایش حضور در بازوهای باز در مرحله اکتساب (5/24±64/5) و به یادآوری حافظه (5/55±60/25) نسبت به گروه کنترل (2/17±33 و 2/06±26/38) در تست EPM شد (به ترتیب 0/05p< و 0/01p<). بعلاوه سبب کاهش به خاطرآوری یادگیری 90 دقیقه (6/03±77/57) و 24 ساعت (7/25±90/25) بعد از آموزش، نسبت به گروه کنترل (3/19±254/38 و 3/46±238/13) در تست PA شد (به ترتیب 0/001p< و 0/05p<). تیمار با انسولین سبب بهبود پارامترهای فوق در تست EPM (به ترتیب 4/14±41/88 و 4/16±31/5) و PA (به ترتیب 2/32±278/88 و 2/12±218/5) نسبت به گروه STZ شد. STZ همچنین منجر به کاهش بیان ژن Nestin (0/04±0/46)، DCX (0/04±0/35) وKi67 (0/05±0/41) نسبت به گروه کنترل (به ترتیب 0/11±1/02، 0/04±1 و 0/08±1/01) گردید (به ترتیب 0/01p<، 0/001 p< و 0/001p<)، در حالی که تیمار با انسولین توانست بیان این ژن‌ها را افزایش دهد (به ترتیب 0/09±0/87، 0/02±0/78 و 0/08±0/69) (0/05p<). نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که انسولین سبب بهبود عملکردهای شناختی و افزایش نوروژنز در موش‌های تیمار شده با STZ گردید، بنابراین انسولین می‌تواند به عنوان یک هدف درمانی موثر در بیماری آلزایمر مورد توجه بیشتری قرار بگیرد.