تعیین روابط علی بین مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه ایمنی و بهداشت شغلی در شرکت های تولیدی با استفاده از تحلیل تم و دیمتل فازی

Abstract

سابقه و هدف: تضمین ایمنی در محیط کار یکی از وظایف اساسی سازمان­دهندگان فرآیند کار یعنی کارفرمایان است. کارفرمایان باید کلیه خطرات و مزاحمت‌های شغلی مرتبط با کار انجام‌ شده را که باعث بروز حوادث و بیماری‌های شغلی می‌شود محدود و از بین ببرند؛ بر همین اساس هدف این پژوهش تعیین روابط علی بین مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه ایمنی و بهداشت شغلی بود. روش کار: این تحقیق از منظر هدف، کاربردی- توسعه­ای بوده و از منظر روش انجام کار آمیخته مبتنی بر روش­های کیفی و کمی محسوب می­ گردد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شرکت ­های تولیدی شهر تبریز بوده که برای جمع ­آوری داده­ ها از دو پرسشنامه استفاده ­شده است. به منظور تجزیه ­و­تحلیل داده­ ها از روش تحلیل تم، تحلیل عاملی تأییدی و دیمتل فازی استفاده­ شد. یافته‌ها: یافته­های پژوهش در بخش تحلیل تم نشان می­دهد که مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه ایمنی و بهداشت شغلی در هفت تم اصلی و سی و هشت تم فرعی دسته­بندی می­گردد. همچنین مقادیر ریشه میانگین مجذور باقی‌مانده‌ها کمتر از 05/0، ریشه میانگین مربعات خطای برآورد کمتر از 09/0، شاخص نیکویی برازش و شاخص برازندگی تطبیقی بزرگتر از 9/0 و خی­دو بهنجارشده کوچک‌تر از 3 برای تمامی مدل­های تأییدی محاسبه شده بود که نشان دهنده مناسب بودن دسته­بندی تم­های فرعی بر اساس تم­های اصلی و تأیید تم­های اصلی بوده است. نتایج دیمتل فازی نیز نشان می­دهد که سه مؤلفه اصلی سازمان و مدیریت، اقدامات مدیریتی و مکانیزم نظارت و اجرا در گروه علت و تأثیرگذار قرار می­گیرند. سایر مؤلفه‌های اصلی نیز در گروه معلول و تأثیرپذیر قرارگرفته‌اند. نتیجه‌گیری: مدیران شرکت­ های تولیدی می ­توانند با تقویت­ مولفه­ های سازمان و مدیریت، اقدامات مدیریتی و مکانیزم نظارت و اجرا نسبت به بهبود و توسعه برنامه­ های ایمنی و بهداشت شغلی در شرکت اقدام کرده و باعث کاهش حوادث گردند. به این مقاله، به صورت زیر استناد کنید: Shadi R, Feg-hi Farahmand N, Rahmani K. The Causal Relationships between the Factors Affecting the Development of Occupational Safety and Health in Manufacturing Companies by Using Theme Analysis and Fuzzy DEMATEL. Irtiqa Imini Pishgiri Masdumiyat. 2022;10(4):349-63. Doi: 10.22037/iipm.v10i4.38819