بررسی پلی‌مورفیسم rs1801260 ژن CLOCK در بیماران ایرانی مبتلا به بی‌خوابی (اینسومنیا)

Abstract

پیش‌زمینه و هدف: ریتم‌های شبانه‌روزی فرآیندهایی طبیعی هستند که چرخه خواب‌وبیداری را تنظیم می‌کنند و تقریباً هر 24 ساعت تکرار شده و توسط یک ساعت شبانه‌روزی درونی کنترل می‌شوند. عملکرد نادرست سیستم ساعت شبانه‌روزی باعث اختلال در الگوی طبیعی خواب می‌شود. تنظیم مولکولی این سیستم توسط تعدادی از ژن‌های ساعت انجام می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها ژن CLOCK است و یک فاکتور رونویسی را کد می‌کند که نقش اساسی در تنظیم ساعت شبانه‌روزی مولکولی دارد. در این مطالعه پلی‌مورفیسم جایگاه rs1801260 ژن CLOCK در بیماران ایرانی مبتلا به اختلال بی‌خوابی موردبررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، 60 نمونه خون از افراد دارای مشکلات عمقی بی‌خوابی، ناتوانی در کنترل خواب و خواب نامنظم به‌عنوان گروه بیمار و 60 نمونه از افراد بدون هیچ‌گونه سابقه بی‌خوابی و یا اختلال در خواب به‌عنوان گروه کنترل به دست آمد. سپس استخراج DNA انجام‌شده و بررسی پلی‌مورفیسم با روش ARMS-PCR و با پرایمرهای اختصاصی برای آلل‌های طبیعی و موتانت انجام شد و نتایج بررسی گردید. یافته‌ها: بر اساس نتایج، 50درصد بیماران دارای ژنوتیپ GG، 7/36درصد ژنوتیپ AG و 3/13درصد ژنوتیپ AA بودند. در گروه کنترل نیز فراوانی ژنو تیپ‌های GG، AG و AA به ترتیب معادل 30درصد، 7/26درصد و 3/43درصد بوده است. همچنین این پلی‌مورفیسم به‌طور معنی‌داری با اختلال بی‌خوابی در بیماران مرتبط است (p<0.05) و با جنسیت، سن و سبک زندگی بیماران ارتباط معناداری ندارد. بحث و نتیجه‌گیری: این یافته‌ها نشان می‌دهد که پلی‌مورفیسم rs1801260 و آلل G در این جایگاه ارتباط معنی‌داری با اختلال خواب داشته و به نظر می‌رسد که نقش مهمی در بروز این بیماری در جمعیت ایرانی دارد. ازاین‌رو بررسی ژن CLOCK در افراد بیمار یا مستعد می‌تواند برای پیشگیری و درمان مؤثر بیماری کمک‌کننده باشد.