ریشه‌‌ها و مفاهیم توسعة منظرگرا-بوم‌گرا و زمینه‌های مشترک آن با معماری وشهرسازی ایرانی

Abstract

توسعۀ منظرگرا-بوم‌گرا به‌عنوان نسخۀ تکامل‌یافتۀ شهرسازی منظرگرا-بوم‌گرا پیشنهاد شده است که گفتمانی متأخر در معماری و شهرسازی غرب به‌شمار می‌آید و ریشه در جنبش‌های محیطی قرن گذشته دارد. در این رابطه توسعة منظرگرا-بوم‌گرا با تکیه بر چارچوب‌‌های مفهومی همچون منظر به‌عنوان واحد سازنده، بوم‌‌شناسی منظر و خدمات اکوسیستمی افق‌‌های جدیدی پیش روی شهرهای معاصر می‌‌گذارد که در آن تضاد بین محیط طبیعی و محیط مصنوع رنگ می‌‌بازد و شهر در قالب یک اکوسیستم در‌‌برگیرندهةانسان صورت‌‌بندی می‌شود. به‌طوری‌که می‌‌توان گفت از بسیاری جهات با راهبردهای شهرسازی متدوال امروز که زاییدة نگاه مدرن است فاصله می‌‌گیرد و شیوه‌‌ای نو در شکل‌‌دهی محیط مصنوع پایه می‌‌گذارد. از طرفی با مداقه در اصول و راهبرد‌های اصلی این مکتب می‌توان اشتراکات بسیاری با معماری و شهرسازی شرق به‌خصوص معماری ایرانی بازشناخت. به‌طوری‌که می‌توان آن را نقطة تلاقی معماری و شهرسازی غرب و معماری بومی ایران و همچنین راهکاری برای تداوم و تکامل آن در دنیای امروز دانست. در این راستا این مقاله می‌کوشد تا ابتدا با رویکردی تحلیلی- توصیفی به واکاوی مفاهیم، ریشه‌‌ها و الگوهای مستتر این شاخه به‌عنوان محصول هم‎افزایی دو نحلة شهرسازی منظرگرا و شهرسازی بوم‌گرا بپردازد و بیانیه‎ای هرچند ناکامل از آن ارائه دهد و سپس اشتراکات آن را با معماری و شهرسازی ایرانی ذیل مفاهیمی همچون توسعة تدریجی، یکپارچگی، آمیختگی با طبیعت، چنددانشی‎بودن، پیوستگی با سیاست و بوم‌گرایی معرفی کند.