بازنمایی تصویری تحولات کالبدی سی‌وسه‌پل بر پایۀ تحلیل اسناد تاریخی و تصویری با تأکید بر مدل‌سازی نواقلی پل

Abstract

پل‌های تاریخی اصفهان از باارزش ترین بناهای تاریخی ایران هستند که در گذر زمان بر جا ماندند. سی‌وسه‌پل بخشی از میراث ملموس برجاماندة دوران صفوی است که ارزش‌های تاریخی و معماری در خود نهفته دارد و با وجود شهرت بسیار، کمتر پژوهشی بدان پرداخته است. این عدم بررسی موجب شده که اطلاعات کمی از پل در دسترس باشد و بنابراین ضعف در اطلاعات منجر به ضعف در محافظت این میراث باارزش می‌شود. بنابراین پژوهش حاضر در تلاش است تا با اسناد تاریخی و تصویری به‎جامانده از آن تحولات سیما و منظر سی‌وسه‌پل را در گذر زمان مستند سازد. این مقاله بر آن است تا به مستندسازی تحولات سی‌وسه‌پل و منظر آن برپایة اسناد تاریخی و تصویری بپردازد و تحولات کالبدی منظر ورودی به‎ویژه با ساخته‎شدن نواقلی را مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش از ترکیب تحقیقات میدانی و آرشیوی استفاده شده است. خوانش متون کهن در کنار مطالعات مقایسه‌ای بنا انجام شد. مدل‌سازی سه‌بعدی برپایۀ مستندات گوناگون تصویری و اطلاعات تاریخی، افزون بر مقایسة بنا با ساختمان‌های مشابه به سه مدل پیشنهادی انجامید. لذا تحولات منظر ورودی و همچنین کالبد پل به شکل دقیق مدل‌سازی شد. مستندسازی تحولات سی‌وسه‌پل، نشانگر تحولاتی در کالبد و منظر آن است. تاج پل در بدنة شرقی و نواقلی درمنظر شمالی در دورة قاجار به بنا افزوده و در دورة پهلوی تخریب شده است. افزودن ساختمان نواقلی در ورودی شمالی پل، منظر ورودی به شهر را متحول کرده است. مطالعات مقایسه‌ای انجام‌شده، از یک سو و مدل‌سازی کالبد بنا از سوی دیگر، سه گزینه برای فرم بنا پیشنهاد می‌دهد. کاوش‌های باستان‎شناسانه و امکان یافته‎شدن اسناد کهن دیگر از بنا می‌تواند گزینة نهایی را با دقت بیشتری آشکار سازد.