بررسی برهم کنش ویروس پژمردگی لکه‌ای گوجه‌فرنگی (Tomato spotted wilt virus) و آهن روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گوجه‌فرنگی در شرایط گلخانه

Abstract

ویروس پژمردگی لکه­ای گوجه­فرنگی (Tomato spotted wilt virus) متعلق به جنس توسپوویروس (Tospovirus)و خانواده بنیاویریده (Bunyaviridae) می­باشد. این ویروس خسارت زیادی به کشت­های گوجه­فرنگی و انواع گیاهان در گلخانه­های کشور وارد نموده است. همواره به جهت افزایش مقاومت گیاهان و کنترل آلودگی­های ویروسی از تغذیه کودی گیاهان استفاده می­شود. یکی از عناصر مورد نیاز گیاه عنصر آهن می­باشد که در روند تحمل گیاه به انواع تنش­ها اثر زیادی دارد. بنابراین، به منظور بررسی اثرات متقابل ویروس پژمردگی لکه­ای گوجه­فرنگی و عنصر آهن بر برخی خصوصیات بیوشیمیایی دو رقم گوجه­فرنگی ، تحقیقی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و چهار تیمار در دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل رقم با دو سطح (رقم 'موبیل‘ و رقم 'ریوگراند‘) و محلول­پاشی آهن در حضور آلودگی ویروسی با سه غلظت (صفر، 5/1 و 3 میلی­لیتر کود آهن مایع در یک لیتر آب) اعمال شد. صفات بیوشیمیایی مورد بررسی در این آزمایش شامل قندکل، فنل، فلاونوئید، آنتی‌اکسیدان و کلروفیل (a، bو کلروفیل کل) بودند. نتایج این تحقیق نشان داد کاربرد برگی کود آهن در غلظت 5/1میلی­لیتر منجر به افزایش محتوی قند کل در گیاهان آلوده شد. همچنین نتایج مقایسه میانگین­ها حاکی از آن است که بیشترین میزان آنزیم­های آنتی­اکسیدان در گیاهان آلوده به ویروس با 34/73 درصد مشاهده شد. در بین ارقام از نظر میزان فنل و فلاونوئید تفاوت معنی­داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت به نحوی که بیشترین میزان فنل در رقم 'موبیل‘ با 68/0میلی­گرم در صد گرم و بیشترین میزان فلاونوئید در رقم 'ریوگراند‘ با 51/0 میلی­گرم در گرم وزن تازه مشاهده شد. در مجموع کود آهن با غلظت 5/1 میلی­لیتر باعث بهبود قندکل در گیاهان آلوده به ویروس پژمردگی لکه­ای گوجه­فرنگی شد و همراه با فنل و آنزیم­های آنتی­اکسیدان بر کاهش گسترش ویروس به ویژه در رقم 'موبیل‘ تاثیر مثبتی گذاشت و منجر به کاهش شدت علائم شد.