مکان‌یابی اسکان اضطراری و موقت بعد از رخداد زلزله در شهر دامغان با استفاده از مدل فازی

Abstract

زمینه و هدف: زلزله به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی در شهرها، سالانه خسارات مالی و جانی فراوانی به بار می‌آورد و یکی از ضروری‌ترین اقدامات در این زمینه، بکارگیری اصول مدیریت بحران است. از جمله مهم‌ترین نیازهای اساسی آسیب‌دیدگان ناشی از مخاطرات طبیعی، داشتن یک سرپناه ایمن است. روش: نوع پژوهش، کاربردی و رویکرد انجام آن توصیفی-تحلیلی است. براساس معیارهای مؤثر در امر مکان‌یابی بهینه اسکان اضطراری و موقت، از 19 لایه‌ی شهر دامغان استفاده شد و سپس نقشه پهنه‌های مناسب جهت اسکان اضطراری و موقت با استفاده از مدل Fuzzy و نرم‌افزار Arc GIS تهیه شد.

یافته‌ها: نتایج به دست آمده بیانگر آن است که در مجموع از کل شهر دامغان، بخش‌های‎ واقع در محدوده‌های پارک دانشجو و پارک جنگلی، محله امام، محله بهارستان، مصلی (در حال ساخت)، شهرک گلستان و مسکن مهر، دانشگاه علوم پایه دامغان، میدان‌های امام حسین (ع)، 15 خرداد، دانشجو و سعدی دارای اولویت بالاتری برای مکان‌یابی اسکان اضطراری و موقت بعد از زلزله احتمالی برخوردار هستند که نیازمند توجه شایسته سازمان‌ها و ادارات (شهرداری، فرمانداری، هلال احمر) در زمینه تأمین و تجهیز زیرساخت‌ها، فراهم سازی وسایل، اداوات و اقلام مورد نیاز(درمانی، مواد غذایی، منابع آب و انرژی) در مواجه با رخداد زلزله احتمالی در شهر دامغان در کنار آموزش همگانی شهروندان و مشارکت آن‌ها است. قابل ذکر است که مابقی پهنه شهری موجود دامغان که حدود 70درصد مساحت شهری نیازمند توجه جدی در زمینه مدیریت بحران ناشی از زلزله احتمالی است و در زمینه اسکان اضطراری و موقت مناسب نیستند.

نتیجه‌گیری: راهبرد اصلی مدیریت بحران برای کاهش اثرات زیان بار پس از وقوع زلزله، احداث پایگاه‌های اسکان اضطراری و موقت برای زلزله‌زدگان است.بنابراین در برنامه‌ریزی کاربری شهری در شهرهایی همچون دامغان، باید به مکان‌یابی کاربری‌‍‌های مناسب با خطر زلزله همچون مراکز و پایگاه‌های امداد و نجات و سوله‌های بحران متناسب با تعداد جمعیت و سایر شرایط جغرافیایی و اقلیمی ( وضعیت جوی و باد ) اقدام نمود.