تاب‌آوری در برابر سیلاب در اثر تغییرات اقلیمی در طرح‌های توسعه

Abstract

زمینه و هدف: تغییرات اقلیمی مانند سیل و خشکسالی و افزایش شهرنشینی و زیرساخت‌های ضعیف، چالش‌های بزرگی در مدیریت شهرها ایجاد کرده و آسیب‌پذیری را در ابعاد‌ مختلف محقق می‌کند. اگرچه چهار دهه از تهیه و اجرای طرح‌های شهری می‌گذرد اما در عمل موفقیت چندانی حاصل نشده است؛ در این راستا پژوهش حاضر با ارائه الگو جهت تاب‌آور کردن طرح‌های توسعه محلی، شهری و منطقه‌ای انجام شده‌است. روش‌: این پژوهش با بررسی شاخص‌های تاب‌آوری، عوامل و راهکارهای کاهش تلفات سیل را با روش دلفی و نظر 16 نفر از متخصصان، شناسایی کرده و در برنامه‌های توسعه محلی، شهری و منطقه‌ای گنجانده و در نهایت به مدل پیشنهادی رسیده است که تاب‌آوری را برای طرح‌های توسعه در اولویت قرار می‌دهد. یافته‌ها: تغییرات آب و هوا، کارابری اراضی و رعایت حریم رود و مشارکت به‌عنوان شاخص‌های مهم در پژوهش شناسایی شده است. هم‌چنین، انصاف، بهره‌وری، خلاقیت، سازماندهی، سازگاری، چابکی، همکاری، اتصال، استقلال، ظرفیت پیش‌بینی، تنوع، افزونگی، ظرفیت هماهنگی‌، منابع‌، انعطاف‌پذیری، ثبات، نیرومندی با چهار بعد ‌تاب‌آوری شهری، برای نشان دادن رابطه بین توانایی‌ها و ویژگی‌های ‌تاب‌آوری یک شهر است. نتیجه‌گیری: لزوم تهیه برنامه مراقبت و نگهداری از زیرساخت‌های موجود با فازهای زمان‌بندی مشخص، ایجاد ارتباط بین سازمانی دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف برای همکاری و تعامل چندجانبه در برنامه تأسیسات حفاظتی شهرها، نظارت بر حسن اجرای قوانین مربوط به حرایم استحفاظی و تاکید بر مشارکت‌های مردمی، از الزامات برنامه‌ریزی طرح‌های توسعه با رویکرد تاب‌آوری است.